Η Τουλίπα είναι αγγειόσπερμο, μονοκοτυλήδονο φυτό το οποίο ανήκει στην τάξη Λειριώδη (Liliales) και στην οικογένεια Λειριοειδή (Liliaceae). Υπάρχουν 100 περίπου είδη τουλίπας που είναι όλα πολυετή ποώδη φυτά των περιοχών της Ευρώπης και της δυτικής και κεντρικής Ασίας.

Χαρακτηριστικά

Οι τουλίπες είναι βολβόριζα φυτά και ο βολβός τους είναι ωοειδής και καλύπτεται από διάφορους μεμβρανοειδείς χιτώνες καστανού χρώματος. Ο πολλαπλασιασμός τους γίνεται με τους βολβούς αυτούς, οι οποίοι δημιουργούν υπόγεια ριζώματα και, με τη σειρά τους, τα ριζώματα αυτά νέους βολβούς, και έτσι μπορούν να δημιουργηθούν ολόκληρες αποικίες.

Τα φύλλα της τουλίπας είναι μακριά και σαρκώδη, αυλακωτά με σχήμα λογχοειδές ή ωοειδές. Από το κέντρο των φύλλων βγαίνει ένας μακρύς βλαστός που φτάνει σε ύψος τα 70 εκατοστά και φέρει στην κορυφή του ένα μόνο μεγάλο άνθος, σχήματος κυπέλλου, μονόχρωμο σε ποικίλους χρωματισμούς.

Τα κύρια χρώματα των ανθέων της τουλίπας είναι το κίτρινο και το κόκκινο, αλλά βρίσκουμε και λευκά, πορφυρά και ροζ άνθη.

Ο καρπός της τουλίπας είναι κάψα τριγωνικού σχήματος που φέρει πολλά μικρά σπόρια.

Οι τουλίπες φύονται σε βραχώδεις περιοχές, ορεινές και ημιορεινές, εκεί όπου αναπτύσσονται και άλλα ποώδη φυτά. Ορισμένα είδη τουλίπας έχουν σχέση με καλλιεργούμενες περιοχές, ιδιαίτερα αυτές όπου φύονται και σιτηρά.

Μεγάλες οργανωμένες καλλιέργειες του φυτού βρίσκονται στην Ολλανδία, που καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις γι' αυτό η Ολλανδία ονομάζεται και ‘’χώρα της τουλίπας’’.

 

Τα είδη τουλίπας στην Ελλάδας

Στην Ελλάδα βρίσκονται ως αυτοφυή 9 είδη. Τα πιο σημαντικά είναι:

Τουλίπα η κυματόφυλλος (Tulipa undulatifolia) ή Τουλίπα η βοιωτική (Tulipa boeotica). Θεωρείται η πιο ωραία από τις Ελληνικές τουλίπες. Τα άνθη της είναι σχήματος κουδουνιού, και εσωτερικά έχουν βαθύ πορφυρό χρώμα με μία στενή ζώνη χρυσοκίτρινου χρώματος. Βρίσκεται σε περιοχές της Πελοποννήσου και στην κεντρική Ελλάδα ανάμεσα σε άλλα καλλιεργούμενα φυτά. Καλλιεργείται επίσης ως καλλωπιστικό φυτό σε κήπους και διάφορα πάρκα.

Τουλίπα η νότια (Tulipa australis) ή πρώιμη. Έχει στενά φύλλα και χρυσοκίτρινα εσωτερικά άνθη, κόκκινα εξωτερικά. Ανθίζει κατά τους μήνες Απρίλιο-Ιούνιο σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές.

Κρητική τουλίπα (Tulipa cretica). Το φυτό φτάνει σε ύψος τα 15 εκατοστά, έχει 2-3 λεία φύλλα επίπεδα, ενώ τα άνθη της είναι κατάλευκα με ροζ άκρες. Βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Κρήτης, κυρίως σε βουνά, αλλά και σε χαμηλότερα ημιορεινά.

Τουλίπες της Χίου: Στη Χίο φύονται τέσσερα είδη τουλίπας, τα τρία από τα οποία φύονται αποκλειστικά στην Χίο. Οι ντόπιοι τις ονομάζουν Λαλάδες. Τα είδη της τουλίπας στην Χίο είναι η Tulipa praecox, η Tulipa agenesis, η Tulipa clusiana και η Tulipa undulatifolia. Τις συναντάμε κυρίως στο κεντρικό και ίσως και στο νοτιοανατολικό μέρος του νησιού. Το πότε αρχίζουν να ανθίζουν εξαρτάται από το πόσο καλός είναι ο καιρός. Τα άνθη της τουλίπας δεν διατηρούνται πάνω από 7 με 10 μέρες.

Τουλίπα της Πελοποννήσου

Στην Πελοπόννησο συναντάμε την κιτρινοπορτοκαλί τουλίπα στον Μαλέα και στο Χιονοβούνι , η οποία μοιάζει με φλόγα και την λέμε "φαναράκι". Η ελληνική χλωρίδα περιέχει εννέα είδη του ίδιου γένους: την χαγερεία, την κλουσιανή, τη νότια, την ορφανίδεια, την ορεινή, την πρώιμη, την κρητική, τη βραχοφυή και τη βοιωτική.

 Η τουλίπα στην Ευρώπη και η τουλιπομανία

Η πρώτη τουλίπα εισήχθη σε ευρωπαϊκό έδαφος και συγκεκριμένα στην Βιέννη τον 16Ο αιώνα. Την έφερε εκεί από την Ανδριανούπολη της Τουρκίας ο Βιεννέζος πρόξενος της Κωνσταντινούπολης Ogier Ghislain de Busbecq. Μετά από μερικά χρόνια ο Busbecq δίνει μερικούς βολβούς τουλίπας στον Κάρολο Κλούσιο βοτανολόγο της εποχής. Αυτός καλλιεργεί για πρώτη φορά την  τουλίπα στον βοτανικό κήπο της Ολλανδικής πόλης Λάιντεν. Έτσι ξεκινά η διάδοση πλέον της τουλίπας και της καλλιέργειάς της στην Ολλανδία και γενικά στην Ευρώπη.

Η συστηματική παραγωγή της τουλίπας και η μεγάλη αγάπη σε αυτή την εξέλιξε σε είδος πολυτελείας και η τιμή της εκτινάχθηκε. Το 1610 ένας βολβός συγκεκριμένης ποικιλίας τουλίπας αρκούσε για να προικίσει μια νύφη. Το 1636 ένας βολβός ισοδυναμούσε με 460 πρόβατα ή ένα σπίτι. Αποτέλεσε χρηματιστηριακό προϊόν και βέβαια ευκαιρία για κερδοσκόπους. Ήταν τόσο μεγάλη η ζήτηση που στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ δημιουργήθηκαν ειδικοί χώροι για την αγοροπωλησία της τουλίπας.   Η κερδοσκοπία ανέβασε τόσο πολύ την τιμή με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ουσιαστικά μια χρηματιστηριακή φούσκα. Όπως ήταν φυσικό κάποια στιγμή η φούσκα έσκασε και αποτέλεσε το μεγάλο κραχ τον Φεβρουάριο του 1637. Μετά από τις ολοένα και πιο έντονες ανησυχίες για το αν θα μπορέσει να αυξάνεται συνεχώς η τιμή της τουλίπας έγινε το κραχ και η τιμή της καταποντίστηκε σε μια νύχτα.

Ελληνικοί μύθοι για την τουλίπα

Σε πολλούς Ελληνικούς μύθους αναφέρεται η λέξη τουλίπα. Μύθοι που σχετίζονται με την ιστορία της γέννησής της. Ένας από αυτούς τους μύθους: Στην Ανατολή (Κουρδιστάν) κάποτε ήταν ένας πρίγκιπας Κούρδος που τον έλεγαν (Φαρχάντ) (Farhad) . Ήταν πολύ ερωτευμένος με τη (Σιρίν) (Shirin). Μια μέρα η αγαπημένη του σκοτώθηκε, ο Φαρχάντ τότε έπεσε με το άλογό του σε έναν γκρεμό θέλοντας να αυτοκτονήσει. Το αίμα του απλώθηκε στο έδαφος και κάθε σταγόνα του έγινε τουλίπα. Από εκείνη την στιγμή η τουλίπα έγινε το έμβλημα της απόλυτης αγάπης.

 

Πηγή: tulipmania-wikipedia