H πατάτα δεν καλλιεργείται με σπόρο αλλά πολλαπλασιάζεται με κονδύλους (πατάτες). Με τον όρο πατατόσπορος, εννοούμε τους  κονδύλους εκείνους που κυρίως προορίζονται για την παραγωγή βρώσιμης πατάτας. Προέρχονται από φυτά μεγαλωμένα από εξειδικευμένους και έμπειρους παραγωγούς, που υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους ειδικών φορέων, σε όλα τα στάδια ανάπτυξης τους. Καλλιεργούνται σε χωράφια απομακρυσμένα από άλλες καλλιέργειες, επί σειρά ετών και σε απομονωμένες περιοχές. Οι κόνδυλοι αυτοί είναι απαλλαγμένοι από ασθένειες (δηλ. πιστοποιημένοι) και φέρουν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας που εγγυώνται τη μεγαλύτερη δυνατή παραγωγή. 

Πότε φυτεύουμε την πατάτα

Η εποχή σποράς καθορίζεται ανάλογα με τον τόπο και το κλίμα της κάθε περιοχής. Σε γενικές γραμμές χωρίζουμε τη φύτευση της πατάτας σε δύο μεγάλες περιόδους, τη χειμωνιάτικη (Δεκέμβριο-Μάρτιο) και τη καλοκαιρινή (Ιούλιο-Σεπτέμβριο).

Χειμωνιάτικη φύτευση: Aυτή είναι και η κύρια πατατοκαλλιέργεια. Φυτεύεται αρχικά στη πεδινή νότια Ελλάδα, συνεχίζει στην πεδινή βόρεια και τέλος στην ορεινή βόρεια και νότια Ελλάδα.

Καλοκαιρινή φύτευση: Φυτεύεται κυρίως στη πεδινή και ορεινή βόρεια Ελλάδα και στην ορεινή νότια Ελλάδα.

Σημείωση: Έχουμε πάντα υπόψη μας το κλίμα που επικρατεί στη περιοχή μας την εποχή της συγκομιδής. Η πατάτα χρειάζεται 90 έως 120 ημέρες για να ολοκληρώσει τον κύκλο της, ανάλογα την πρωιμότητα της ποικιλίας και τις καιρικές συνθήκες. Σε κάθε περίπτωση, υπολογίζουμε η συγκομιδή να έχει πραγματοποιηθεί πριν τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες και τους καύσωνες του καλοκαιριού και πριν τους παγετούς του χειμώνα .

Τι θερμοκρασίες πρέπει να επικρατούν κατά τη φύτευση και την ανάπτυξη;

Η φύτευση των κονδύλων της πατάτας γίνεται όταν το έδαφος έχει θερμοκρασία πάνω από 5 °C. 
Η άριστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη των φυτών της πατάτας είναι 21-22 °
C. Χαμηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της βλάστησης καθυστερούν την ανάπτυξη, ενώ συγχρόνως ευνοούν την ανάπτυξη βακτηριολογικών και μυκητολογικών ασθενειών. Η φυτεία της πατάτας δεν αντέχει σε θερμοκρασίες κάτω του -1 °C. Σε περίπτωση ξηρασίας και υψηλών θερμοκρασιών χρειάζεται πότισμα, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών μέχρι την έναρξη σχηματισμού των κονδύλων.  

Ποιες είναι οι κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης;

Φυτεύουμε κονδύλους που έχουν προβλαστήσει σε βάθος 10-18 cm ανάλογα το τύπο εδάφους και σε απόσταση 70-75 cm μεταξύ των γραμμών και 30-40 cm  επί της γραμμής.

Πόση ποσότητα χρειάζομαι;

Η ποσότητα  του πατατόσπορου που θα χρειαστεί εξαρτάται από το μέγεθος του.
Αν ο πατατόσπορος είναι μεγέθους 28-35 χρειάζεται περίπου 100
Kg/στρ.
Αν ο πατατόσπορος είναι μεγέθους
 35-55 χρειάζεται από 200-230 Kg/στρ.
Αν ο πατατόσπορος είναι μεγέθους
 35-60 χρειάζεται από 230-250 Kg/στρ.

Τι αποδόσεις θα πρέπει να περιμένω;

Από 10 m², θα πάρουμε περίπου 15 kg πατάτα για κατανάλωση.

Ποιες είναι οι ανάγκες των πατατών σε νερό;

Οι πατάτες είναι καλλιέργεια πολύ ευαίσθητη στην έλλειψη εδαφικής υγρασίας. Οι ανάγκες των πατατών σε νερό εξαρτώνται από τις κλιματολογικές συνθήκες κάθε περιοχής και από το στάδιο ανάπτυξης της φυτείας. Είναι μικρότερες στα αρχικά στάδια ανάπτυξης και στο τελικό στάδιο ωρίμανσης της φυτείας και μεγαλύτερες στο στάδιο ανάπτυξης των κονδύλων. Η έλλειψη νερού κατά τον σχηματισμό των κονδύλων προκαλεί μείωση του αριθμού τους και του τελικού τους βάρους.

Τι χώμα χρειάζονται οι πατάτες;

Το έδαφος θα πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Καλά στραγγιζόμενο

Ελαφρώς όξινο

Πλούσιο σε οργανική ουσία

Αφράτο

Εμπλουτισμένο με λίπασμα πλούσιο σε κάλιο.

 

Tι μέγεθος πατατόσπορου να επιλέξω;

To άριστο μέγεθος είναι αυτό περίπου που αντιστοιχεί σε μέγεθος, περίπου ενός μεγάλου αυγού. Όμως, τόσο ο μικρός όσο και ο μεγάλος πατατόσπορος οδηγούν στα ίδια αποτελέσματα, εφόσον επιτυγχάνεται  η επιθυμητή πυκνότητα φυτών ανά τετραγωνικό μέτρο εδάφους.

Τι είναι το τεμάχισμα του πατατόσπορου; Πότε πρέπει να γίνεται;

Σε γενικές γραμμές, πρέπει να φυτεύεται ολόκληρος ο πατατόσπορος. Ειδικότερα, αποφεύγεται ο τεμαχισμός εντελώς όταν:

Φυτεύεται πατατόσπορος ELITE (λευκό ταμπελάκι), για την παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου.

Είναι πολύ ώριμος

Πρόκειται να φυτευτεί σε πολύ ψυχρό ή θερμό κλίμα

Σε περίπτωση που ήρθε σε επαφή με σάπιους κονδύλους

Αν κρίνεται αναγκαίος ο τεμαχισμός, τότε προσέχουμε τα εξής:

Κατανέμουμε τα μάτια της κορυφής ομοιόμορφα

Το μαχαίρι κοπής πρέπει να είναι κοφτερό και να απολυμαίνεται συχνά με οινόπνευμα

Κάθε κομμάτι πρέπει να έχει τουλάχιστον δύο μάτια

Για την αποφυγή σήψης στις επιφάνειες κοπής, σκονίζουμε με κάποιο μυκητοκτόνο.

Τι σημαίνει κλάση Α (μπλε ταμπελάκι) και τι κλάση Ε (λευκό ταμπελάκι) στον πατατόσπορο;

H κλάση Elite (λευκό ταμπελάκι) ή αλλιώς βασικός πατατόσπορος, είναι εκείνος που προορίζεται για τη παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη παραγωγή βρώσιμης πατάτας, με εξαιρετικές αποδόσεις.
Η
 κλάση Α (μπλε ταμπελάκι) είναι πιστοποιημένος πατατόσπορος που προέρχεται από τον βασικό (Elite) και προορίζεται για την παραγωγή βρώσιμων πατατών.

Πότε γίνεται η συγκομιδή;

Η συγκομιδή πραγματοποιείται 3-4 μήνες μετά τη φύτευση, όταν ολοκληρώνεται ο κύκλος ζωής του φυτού της πατάτας. Σταδιακά αρχίζει και κιτρινίζει και τελικά ξεραίνεται. Εκείνη ακριβώς τη χρονική περίοδο, οι κόνδυλοι έχουν ωριμάσει και έχουν αποκτήσει το τελικό τους μέγεθος. Όταν τις βγάζουμε από το χώμα φροντίζουμε να μην τις τραυματίσουμε και τις αποθηκεύουμε σε σκοτεινό και αεριζόμενο χώρο. Μπορεί κάποιες από τις πατάτες κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας να έχουν εκτεθεί στον ήλιο και να έχουν πρασινίσει. Αυτές είναι ακατάλληλες για κατανάλωση, λόγω μιας ουσίας που έχει αναπτυχθεί, της σολανίνης.

 

Παρακάτω σας έχουμε συγκεντρώσει σε πίνακα τα βασικά βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε για μια επιτυχημένη καλλιέργεια πατάτας

  

 

Καλλιεργώ την πατάτα μου

Προετοιμάζω τον χώρο στον οποίο  θα φυτέψω

 Η πατάτα είναι ένα φυτό που χρειάζεται μαλακό χώμα, χωρίς πέτρες και ξένα σώματα, πλούσιο σε οργανική ουσία και με καλή στράγγιση και αερισμό

οργανική ουσία χρησιμοποιούμε καλά χωνεμένη κοπριά την οποία ενσωματώνουμε στο χώμα

Προετοιμάζω τον  πατατόσπορο

  • Για καλή παραγωγή και για λόγους φυτοϋγειονομικού χαρακτήρα προτιμούμε πιστοποιημένο πατατόσπορο.
  • Για την επιτυχή προβλάστηση πρέπει να τοποθετήσουμε τον πατατόσπορο σε σκιερό μέρος με αρκετή υγρασία, μέχρις ότου βλαστήσουν οι οφθαλμοί του.
  •  Ιδανική θερμοκρασία για την προβλάστηση είναι οι 12-13οC
  •  Ο τεμαχισμός του πατατόσπορου δεν συνιστάται.

Φύτευση και πρώτη λίπανση

  • Φυτεύουμε σε γραμμές σε βάθος 10 – 15εκ.
  • Αποστάσεις επί της γραμμής 30 – 35εκ.
  •  Αποστάσεις μεταξύ των γραμμών 75εκ.
  • Κατά τη φύτευση ενσωματώνουμε οργανικό λίπασμα πλούσιο σε ιχνοστοιχεία, περίπου 50γρ.
  • 25 - 30κιλά/στρέμμα

Άρδευση

Η πατάτα, έχει ανάγκη από την εδαφική υγρασία, δηλαδή θέλει πότισμα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται τις πρώτες εβδομάδες κατά το φύτρωμα και την περίοδο της κονδυλοποίησης, η οποία συμβαίνει, κυρίως, κατά τον τρίτο μήνα της καλλιέργειας. Εκείνη την περίοδο, η πατάτα δεν πρέπει να διψάσει, γιατί αλλιώς θα έχουμε προβλήματα ανομοιόμορφου σχήματος κονδύλων

ΠΡΟΣΟΧΗ! Οι υπερβολικές αρδεύσεις μπορεί να προκαλέσουν μυκητολογικές ασθένειες.

Η άρδευση πρέπει να σταματάει περίπου 20 ημέρες πριν από τη συγκομιδή

Ανάχωμα και δεύτερη λίπανση

Το ανάχωμα το δημιουργούμε όταν το φυτό της πατάτας φτάσει σε ύψος τα 15 - 20εκ. Στη φάση αυτή ρίχνουμε την υπόλοιπη δόση του λιπάσματος. Το άζωτο θα δώσει ώθηση στο νέο φυτό να αναπτυχθεί, ο φώσφορος θα βοηθήσει στη δημιουργία ενός καλού ριζικού συστήματος και θα αυξήσει τον αριθμό και το μέγεθος των κονδύλων και, τέλος, το κάλιο θα βελτιώσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των κονδύλων μας. Είναι από τα πιο σημαντικά στοιχεία που χρειάζεται η καλλιέργειά μας, καθώς συμμετέχει στον σχηματισμό των υδατανθράκων, στη μετακίνησή τους από τα φύλλα στους κονδύλους και έτσι αυξάνει το βάρος τους. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, και τα ιχνοστοιχεία, τα οποία παίζουν και αυτά πολύ σημαντικό ρόλο στη θρέψη του φυτού

Πριν τη συγκομιδή

10-15 μέρες πριν από τη συγκομιδή, συστήνουμε η καταστροφή του υπέργειου τμήματος του φυτού, προκειμένου να επιταχυνθεί η ωρίμανση των κονδύλων και να σταθεροποιηθεί η συγκέντρωση των σακχάρων. Έπειτα, όταν οι πατάτες βγουν από το έδαφος, πρέπει να μείνουν μία με δύο ημέρες στην επιφάνεια του εδάφους για να σκληραγωγηθούν και να παχύνει η επιδερμίδα των κονδύλων. Αυτή η διαδικασία είναι πολύ σημαντική για τη μετέπειτα συντήρησή τους.

Έλεγχος ασθενειών και εχθρών

Κυριότερη μυκητολογική ασθένεια της πατάτας είναι ο περονόσπορος για τον οποίο πρέπει να δρούμε προληπτικά. Από εχθρούς ο κυριότερος είναι ο δορυφόρος. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων συμβουλευτείτε μας